Victoria 
Inhoudsopgave
Een van de meest recente wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van geassisteerde voortplanting is de ontwikkeling van nieuwe technieken voor eierstokverjonging. Het doel van deze technieken is om de ovariële functie te verbeteren en te herstellen door inactieve follikels te activeren bij vrouwen met lage ovariële reserve of vroegtijdig ovarieel falen. Het wetenschappelijk bewijs is echter nog beperkt en roept vragen op over de werkzaamheid en toepasbaarheid bij verschillende patiëntengroepen. In dit artikel kijken we naar de belangrijkste technieken, de bewezen feiten en de mythes rond deze procedure.
Wat is eierstokverjonging?
In plaats van de eierstokken te “verjongen”, zijn deze technieken gericht op het reactiveren van slapende of stille eierstokfollikels bij vrouwen met een lage ovariële reserve of vroegtijdig falen van de eierstokken.
We weten dat deze vrouwen wel degelijk over een voorraad follikels of eicellen beschikken die in de eierstokken aanwezig zijn, maar zich in een rusttoestand bevinden en ongevoelig zijn voor de medicijnen die gewoonlijk in vruchtbaarheidsbehandelingen worden gebruikt.
Om deze stille (pre-antrale) follikels te activeren zodat ze kunnen groeien en zich ontwikkelen, en om zeer kleine primordiale follikels te stimuleren tot groei, bestaan er verschillende technieken voor eierstokverjonging. Al deze technieken zijn nog zeer nieuw en bevinden zich in de onderzoeksfase, waardoor er nog geen concrete gegevens beschikbaar zijn over hun effectiviteit.
Huidige technieken voor eierstokverjonging
De technieken voor eierstokverjonging die momenteel worden ontwikkeld zijn:
PRP (Platelet-Rich Plasma – Bloedplaatjesrijk plasma): Hierbij wordt bloed afgenomen, net zoals bij een standaard bloedanalyse. Uit dit bloed worden de bloedplaatjes geïsoleerd – dit zijn cellen die groeifactoren en weefselherstellende stoffen produceren. Zodra deze cellen zijn verkregen, worden ze in de eierstokcortex geïnjecteerd via een eierstokpunctie onder sedatie. Het doel van deze behandeling is om zeer kleine primordiale follikels te activeren en hun groei te stimuleren, wat tot betere resultaten leidt bij geassisteerde voortplantingscycli doordat het aantal verkregen eicellen toeneemt.
ASCOT-techniek (autologe stamceltransplantatie in de eierstokken): Deze methode bestaat uit het activeren van stamcellen uit het eigen beenmerg van de patiënte, die vervolgens in de eierstok worden ingebracht om deze te heractiveren.
OFFA-techniek (Eierstokfragmentatie voor follikelactivatie): Hierbij wordt via laparoscopie een stukje eierstokweefsel verwijderd. In het laboratorium wordt de uit de eierstok verwijderde cortex geactiveerd en vervolgens opnieuw geïmplanteerd.
Kortom, het doel van de verschillende eierstokverjongingstechnieken is het stimuleren van de eierstokfunctie om zo de respons op geassisteerde voortplantingsbehandelingen te verbeteren.
De keuze van Tambre voor bloedplaatjesrijk plasma (PRP): wat is het wetenschappelijk bewijs?
Bij Tambre voeren we eierstokreactivering uit met behulp van de Platelet Rich Plasma – PRP-techniek. Zoals hierboven vermeld, wordt het plasma verkregen uit het eigen bloed van de patiënt, dat wordt gecentrifugeerd om cellen te verkrijgen die weefselgroei en -regeneratie bevorderen. Ze worden dan onder verdoving in de eierstokken ingebracht, zonder dat opname in het ziekenhuis nodig is.
Het gaat dus om een zeer eenvoudig en minimaal invasief proces waarmee we verschillende doses kunnen verkrijgen die kunnen worden ingevroren en meerdere keren kunnen worden toegediend. Omdat het plasma autoloog is, d.w.z. van de patiënt zelf, is het risico op afstoting of ziekteoverdracht kleiner.
Maar waarom is PRP effectief bij ovariële verjonging?
We moeten niet vergeten dat PRP al sinds de jaren zeventig wordt gebruikt en onderzocht. De genezende eigenschappen van bloedplaatjes hebben ertoe geleid dat PRP in veel domeinen van de regeneratieve geneeskunde wordt toegepast. Daarom wordt PRP inmiddels routinematig gebruikt als verjongingsmiddel of om genezing te bevorderen in onder andere de dermatologie, plastische chirurgie, tandheelkunde en orthopedie (Foster TE et al., 2009)1
In de obstetrie en gynaecologie zijn recent verschillende studies uitgevoerd – weliswaar met een kleine steekproefomvang – om de effecten van PRP-injecties in de baarmoeder en de eierstokken te onderzoeken. In het bijzonder is intra-eierstokinjectie onderzocht in combinatie met in-vitrofertilisatie bij vrouwen met een lage ovariumreserve, vroegtijdig ovarieel falen of zelfs menopauze (Sills ES et al., 2019)2 Uit de studies bleek dat vrouwen die PRP kregen toegediend, een significante toename in het gemiddeld aantal antrale follikels vertoonden.
Een ander onderzoek door Cakiroglu et al. 2020 3, biedt meer relevante informatie. Enerzijds bleek dat van de vrouwen die na de PRP-injectie minstens één antrale follikel ontwikkelden en daardoor IVF konden ondergaan, 64% al in de eerste drie cycli begon, en nog eens 21% in de vierde cyclus. Er wordt geschat dat de ontwikkeling van een menselijke follikel van het primaire stadium tot aan de eisprong ongeveer 85 dagen duurt. Hun bevindingen suggereren dat elk type follikel in de eierstok direct kan worden beïnvloed door PRP.
Anderzijds wijst een interessant gegeven uit deze studie erop dat vrouwen zonder zichtbare antrale follikels ten tijde van de PRP-injectie minder kans hadden om op de behandeling te reageren dan vrouwen met één of twee antrale follikels. Evenzo hadden vrouwen met de laagste AMH-serumspiegels en de hoogste FSH-serumspiegels minder kans om te reageren. Al met al suggereren deze bevindingen dat PRP helpt bij het activeren van bestaande pre-antrale en/of vroege antrale follikels en dat het aantal follikels dat nog aanwezig is in de eierstokken van vrouwen met primaire ovariële insufficiëntie waarschijnlijk bepalend is voor de mate van respons op deze behandeling.
Het onderzoek naar PRP eierstokverjonging vordert, maar de techniek bevindt zich nog in een experimenteel stadium. Toch hebben we hoopgevende resultaten gezien op het gebied van vruchtbaarheid, mede dankzij de eigenschappen van PRP en het feit dat het om een eenvoudige en weinig belastende behandeling gaat. In de afgelopen jaren hebben we gezien hoe de resultaten verbeteren wat betreft het aantal eicellen dat vervolgens uitmondt in zwangerschappen die eindigen in gezonde kinderen.
Bij Tambre zijn we ons ervan bewust dat verder onderzoek op grotere schaal nodig is, maar tot nu toe zijn de resultaten bemoedigend voor zowel zorgverleners als onze patiënten.
Mythes en feiten over eierstokverjonging
Eierstokverjonging is een concept dat hoge verwachtingen heeft gewekt bij vrouwen die hun vruchtbaarheid willen verbeteren, vooral bij lage ovariumreserve of vroegtijdige menopauze. Het is echter belangrijk onderscheid te maken tussen wat deze techniek werkelijk kan bereiken en wat slechts een mythe is. Hieronder analyseren we enkele van de meest voorkomende overtuigingen en de wetenschappelijke bewijzen die daar al dan niet achter schuilgaan.
Mythe 1: “Er bestaat echte eierstokverjonging”
Werkelijkheid: Zoals we al hebben uitgelegd, is dit geen verjonging in de letterlijke zin van het woord, maar een reactivering van slapende eierstokfollikels. De gebruikte technieken zijn gericht op het stimuleren van de functie van de eierstokken om de respons op vruchtbaarheidsbehandelingen te verbeteren, maar ze keren de veroudering van het eierstokweefsel niet terug.
Mythe 2: “Eierstokverjonging werkt bij alle vrouwen”
Werkelijkheid: De doeltreffendheid van deze behandelingen lijkt beperkt te zijn tot vrouwen met nog enige resterende eierstokactiviteit. Bij vrouwen in een vergevorderde menopauze zijn de resultaten gering. Het is echter essentieel om elk individueel geval te beoordelen om te bepalen of de patiënt in aanmerking komt voor deze techniek en of ze er baat bij kan hebben.
Mythe 3: “Eierstokverjonging garandeert zwangerschap”
Werkelijkheid: Hoewel studies verbeteringen suggereren in reactie op stimulatie, is er geen garantie op zwangerschap. Vruchtbaarheid is ook afhankelijk van andere factoren, zoals de kwaliteit van de embryo’s en de receptiviteit van het baarmoederslijmvlies.
Mythe 4: “Eierstokverjonging verbetert eicelkwaliteit”
Werkelijkheid: Geen enkele beschikbare behandeling zal de kwaliteit van de eicellen verbeteren, dit hangt voornamelijk af van de leeftijd van de patiënt. Technieken voor eierstokreactivering kunnen het aantal beschikbare eicellen verhogen, maar niet hun intrinsieke kwaliteit. Kortom: eierstokverjonging verbetert de eicelkwaliteit niet en stopt ook niet de biologische klok; het zal het leeftijdsgebonden vruchtbaarheidsverloop niet veranderen.
Mythe 5: PRP is een complexe techniek
Werkelijkheid: PRP is een vrij eenvoudige, weinig invasieve en veilige procedure. Het bestaat in principe uit een extractie, zoals bij een conventionele analyse, gevolgd door centrifugatie (om bloedplaatjesrijk plasma te verkrijgen) en activering (zodat de bloedplaatjes de groeifactoren vrijgeven). Bovendien is er geen risico op afstoting, omdat het plasma van de patiënt zelf is. En omdat PRP kan ingevroren worden, is het mogelijk om meerdere injecties bij de patiënt uit te voeren vanuit één enkele bloedafname.
Bij Tambre voeren we eierstokverjongingstechnieken uit met PRP om de kans op succes bij vruchtbaarheidsbehandelingen te optimaliseren. Tot nu toe is er echter niet genoeg wetenschappelijk bewijs om de absolute effectiviteit te bewijzen. Studies geven aan dat de effectiviteit gekoppeld is aan zeer specifieke profielen van vrouwen met een bepaalde vruchtbaarheidsprognose, dus het is essentieel om een geïndividualiseerde studie uit te voeren om te beoordelen of deze techniek geschikt is voor u. Eierstokverjonging kan ook worden gecombineerd met andere geavanceerde behandelingen voor geassisteerde voortplanting die in Tambre zijn ontwikkeld, waardoor een uitgebreide en persoonlijke aanpak mogelijk is.
Als u meer informatie wilt, neem dan contact met ons op of bel ons op 91 411 61 11 voor uw eerste consult.